1. De verbinding tussen antiwitwas- en belastingtransparantievoorschriften verstevigen
De "Panama Papers" hebben aangetoond dat een gebrek aan transparantie over de uiteindelijke begunstigden witwassen, corruptie en belastingontduiking in de hand kan werken. De oplossingen voor deze problemen moeten elkaar daarom aanvullen en aan elkaar worden gekoppeld.
De Commissie heeft wijzigingen van de vierde antiwitwasrichtlijn voorgesteld (4), met als specifiek doel de versterking van de EU-verdedigingsmechanismen tegen witwassen en terrorismefinanciering. (5)
Deze wijzigingen hebben onder meer betrekking op de uitbreiding van de inlichtingen die toegankelijk zijn voor financiële-inlichtingeneenheden, de invoering van due diligencevereisten voor de handel in virtuele valuta en de versterking van de verificatie en controle van prepaid betaalmiddelen.
De Commissie zal binnenkort ook voor het eerst een EU-lijst vaststellen van derde landen met een hoog risico en strategische tekortkomingen op het gebied van regelingen ter bestrijding van witwassen en terrorismefinanciering. De wijzigingen van de vierde antiwitwasrichtlijn omvatten een geharmoniseerde lijst van due diligencemaatregelen die financiële instellingen moeten uitvoeren met betrekking tot financiële stromen uit deze landen.
Een aantal van de voorgestelde wijzigingen heeft direct betrekking op de achterdeurtjes waarover recentelijk in de media is bericht en die werden gebruikt om financiële middelen offshore te verbergen teneinde belasting te ontlopen.
Ten eerste is in de gewijzigde antiwitwasrichtlijn de drempel voor het melden van uiteindelijk begunstigden voor passieve vennootschappen verlaagd. Hiermee wordt gewaarborgd dat deze structuren transparanter worden en het toezicht erop wordt aangescherpt. Ten tweede zullen financiële instellingen, als onderdeel van hun bredere verplichtingen inzake financiële verslaglegging voor belastingdoeleinden, worden verplicht om de huidige voorschriften inzake due diligence stelselmatig op bestaande klanten toe te passen, en niet meer enkel op alle nieuwe klanten. Hierdoor kunnen rekeningen worden onderzocht die financiële instellingen al meer dan tien jaar niet meer hebben gecontroleerd en die eventueel voor illegale doeleinden zijn gebruikt. Ten derde zijn de vereisten voor de registratie van uiteindelijk begunstigden van trusts verduidelijkt, waardoor lacunes in de wetgeving en nationale mismatches worden weggewerkt. Ten vierde zal de toegang tot inlichtingen over uiteindelijk begunstigden worden verbeterd: de lidstaten worden door middel van wijzigingen van de richtlijn vennootschapsrecht verplicht om een reeks gegevens betreffende ondernemingen en zakelijke trusts openbaar te maken (6); voor andere trusts zal toegang tot dergelijke gegevens mogelijk zijn voor degenen die een rechtmatig belang hebben. Hiermee wordt bijgedragen tot de bestrijding van het misbruik van juridische entiteiten en constructies.
Naast deze wijzigingen van de vierde antiwitwasrichtlijn en de richtlijn vennootschapsrecht heeft de Commissie ook een aanvullende herziening van de richtlijn betreffende de administratieve samenwerking op het gebied van de belastingen voorgesteld (7). Hierdoor wordt gewaarborgd dat de belastingautoriteiten toegang krijgen tot de gegevens die worden verstrekt op grond van de antiwitwasvoorschriften van de EU, met name cliëntenonderzoeksinformatie en de inlichtingen in hun nationale registers betreffende uiteindelijk begunstigden, om ervoor te zorgen dat zij hun taken kunnen uitvoeren, ook als deze betrekking hebben op andere gebieden dan de bestrijding van witwassen en terrorismefinanciering. Momenteel wordt de doeltreffendheid van belastingcontroles echter beperkt doordat de lidstaten mogen beslissen of de belastingautoriteiten toegang tot deze inlichtingen krijgen. Indien de belastingautoriteiten toegang tot deze inlichtingen hebben, kunnen zij vaststellen wie er achter een ondoorzichtige onderneming, structuur of entiteit schuilgaat, en kunnen zij snel reageren op situaties waarin zich belastingontduiking en -ontwijking voordoet.
Doeltreffend toezicht en doeltreffende handhaving zijn essentiële elementen met het oog op het voorkomen van witwassen, terrorismefinanciering en criminaliteit in het algemeen. Het is van het allergrootste belang dat de lidstaten dit versterkte rechtskader omzetten en in de praktijk uitvoeren.
De Commissie roept het Europees Parlement en de Raad op zo spoedig mogelijk overeenstemming te bereiken over de voorgestelde wijzigingen van de vierde antiwitwasrichtlijn teneinde de bestrijding van terrorismefinanciering te intensiveren en de mazen te dichten die het belastingontduikers mogelijk maakten ongemerkt financiële middelen offshore weg te sluizen.
Het Europees Parlement en de Raad zouden ook spoedig overeenstemming moeten bereiken wat betreft de voorgestelde herziening van de richtlijn betreffende de administratieve samenwerking, waardoor de synergie-effecten tussen de antiwitwas- en de belastingtransparantievoorschriften van de EU worden versterkt. Zodoende wordt gewaarborgd dat de belastingautoriteiten op nationaal niveau toegang hebben tot essentiële inlichtingen, zodat zij een einde kunnen maken aan belastingontduiking en ontwijking via offshorefondsen.
